Ταξίδι αυτή τη φορά αφορά σε ένα πολύ ιδιαίτερο προορισμό, άγνωστο στο ευρύ κοινό και μοναδικό. Κατεβήκαμε στην Θεσπρωτία, στη μέση της άνοιξης, με σκοπό να πραγματοποιήσουμε ένα μεγάλο αφιέρωμα για τον Νομό. Αλλά σταθήκαμε σε ένα προορισμό, που αξίζει ειδικής μνείας, για τους λάτρεις του άγνωστου και εναλλακτικού. Χωριά-Φαντάσματα, ξεχασμένα στη λήθη του χρόνου αλλά πανέμορφα. Φορέστε τα αθλητικά σας ρούχα και παπούτσια, πάρτε το σακίδιο σας με φαγητό και νερό! Μην ξεχάσετε φυσικά την φωτογραφική σας μηχανή και ετοιμαστείτε για να μπείτε σε ένα κόσμο, που ξεπήδησε από σκηνικό του Indiana Jones!

Παλιά Σαγιάδα

Το χωριό εντοπίζεται στους πρόποδες του ομώνυμου βουνού, που αποτελεί φυσικό σύνορο με την γειτονική Αλβανία. Μόλις 20 χλμ από την πόλη της Ηγουμενίτσας, η πρόσβαση στο μαρτυρικό ψαροχώρι είναι έυκολη με αυτοκίνητο, το οποίο σε οδηγεί μόλις 200-300 μέτρα από το κέντρο του οικισμού.
Η Παλιά Σαγιάδα, μέσα από τα ερείπια των παλιών αρχοντικών, τους πλακόστρωτους δρόμους και τα γραφικά καλντερίμια, προδίδει λίγη από την ομορφιά της παλιάς της αίγλης, όταν το χωριό ακόμα κατοικούνταν. Στο κέντρο της πλατείας, δεσπόζει η γραφική εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, με τις μοναδικές τοιχογραφίες της, σήμερα και αυτή ερειπωμένη.

Ακολουθώντας άλλοτε καθαρά μονοπάτια και άλλοτε πιο πυκνά στη βλάστηση περάσματα, χανόμαστε μέσα στα χαλάσματα των παλιών σπιτιών. Το χωριό εγκαταλήφθηκε τον Αύγουστο του 1943, όταν επί Γερμανικής κατοχής το χωριό κάηκε και οι άνθρωποι εδιώχθησαν ή φονεύθηκαν. Όσοι επέζησαν κατέφυγαν σε κοντινά χωριά ή στην Κέρκυρα. Το 1950, ιδρύθηκε ο νέος οικισμός στα παράλια, σφραγίζοντας οριστικά τη μοίρα της Παλιάς Σαγιάδας. Το σκηνικό θυμίζει ταινία Indiana Jones, καθώς η βλάστηση και τα αναρριχητικά φυτά, αγκαλιάζουν τα κουφάρια των κτηρίων, δημιουργώντας ένα πολύ ιδιαίτερο θέαμα.

Μην παραλείψετε να πάρετε το μονοπάτι πάνω από την κεντρική πλατεία με την Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Σε μικρή απόσταση θα δείτε βραχογραφία της Αγίας Παρασκευής, προστάτιδας Αγίας των Οφθαλμών. Λίγο παραπάνω, σε ένα μονοπάτι πρόχειρα σηματοδοτημένο με κόκκινη μπογιά, ανεβαίνει μονοπάτι που σε οδηγεί σε ένα μικρό πλάτωμα, ικανό να παρατηρήσεις και να απολαύσεις τη θέα όλης της γύρω περιοχής.

Ιδανική εξόρμηση και εξερεύνηση και για παιδιά, πάντα με προσοχή και συνεχή επίβλεψη από τους γονείς, όσο και για βόλτα με το κατοικίδιο, καθώς τουλάχιστον εντός του ερειπωμένου οικισμού, δεν εντοπίστηκε κάποιο αδέσποτο. Ωστόσο να είστε πάντα προετοιμασμένοι, καθώς η γύρω περιοχή λόγω της κτηνοτροφίας της έχει αρκετά κοπάδια και κατ’ επέκταση σκυλιά για την προστασία τους.

Λιόψη

Η Λιόψη Θεσπρωτίας, αποτελεί έναν ακόμα ερειπωμένο Μουσουλμανικό οικισμό, με πυργόσχημα αρχοντικά, οχυρώσεις, καμαροσκεπείς ημιυπόγιους χώρους, οντάδες και πλακόστρωτα δρομάκια, τα οποία πλέον κυριεύονται κατά τόπους από τεράστιους κάκτους. Ένα χωριό που θυμίζει έντονα Μυστρά, όμως βρίσκεται στην Θεσπρωτία, πάνω από το χωριό Ασπροκκλήσι. Η Λιόψη δεν έχει σε τίποτα να ζηλέψει την παλιά αρχιτεκτονική των αστικών κέντρων της εποχής της, παρά τον αγροτικό χαρακτήρα της περιοχής. Στην κορυφή του χωριού, το Αρχοντικό του Ντίνο Μπέη, ένα μεγάλο συγκρότημα με οχυρωματικό περίβολο, ημιυπόγειους χώρους και δωμάτια, δυστυχώς αρκετά κατεστραμμένο σε μεγάλο βαθμό. Η θέα είναι εκπληκτική ενώ όλο το χωριό απλώνεται στα πόδια σου. Η ανάβαση είναι αρκετά απαιτητική, καθώς δεν υπάρχει πάντα καθαρό μονοπάτι, ενώ λόγω της κτηνοτροφίας, πιθανότατα ο τόπος δεν έχει ήδη καλυφθεί πλήρως από την βλάστηση. Ορισμένα από τα σπίτια σώζονται σε εντυπωσιακό ύψος θυμίζοντας αρκετά τα αρχοντικά της Μάνης και του Μυστρά. Η Λιόψη καταστράφηκε ύστερα από αντίποινα των κατοίκων της Σαγιάδας, οι οποίοι υπέφεραν από την δράση της οικογένειας των Ντιναίων αλλά και από τους Μουσουλμανοτσάμηδες (εξισλαμισμένους Θεσπρωτούς). Οι τελευταίοι λέγεται ότι προκάλεσαν πολλά δεινά στους κατοίκους της περιοχής, καθώς συνεργάστηκαν με τους Ναζί και προέβησαν σε εγκλήματα και λεηλασίες.

Πέστιανη ή Κρυόβρυση Θεσπρωτίας

Με την επιστροφή μας πίσω στην Ηγουμενίτσα και αφού φάγαμε κάτι γρήγορα, αποφασίσαμε την ίδια ημέρα, να επισκεφθούμε την Πέστιανη ή Κρυόβρυση, το τρίτο ερειπωμένο χωριό της Θεσπρωτίας. Η απόσταση από Ηγουμενίτσα είναι μόλις 7 χλμ ασφαλτόδρομου, επομένως το δέλεαρ της εξερεύνησης ήταν μεγάλο! Το χωριό, το οποίο είναι και το πιο σύγχρονο από τα χωριά φαντάσματα που απασχόλησαν το οδοιπορικό μας, εγκαταλείφθηκε μόλις στα τέλη της δεκαετίας του 70, μετά από δύο μεγάλους σεισμούς. Παρά τις προσπάθειες των ντόπιων, που επιθυμούν την ανοικοδόμηση του οικισμού, καμία προσπάθεια δεν έχει προς το παρόν ευδοκιμήσει. Η περιήγηση στο χωριό είναι εύκολη και ευχάριστη, καθώς τα δρομάκια παραμένουν καθαρά από βλάστηση και επιτρέπουν την εύκολη πρόσβαση στα εγκαταλελειμένα σπίτια. Ωστόσο δείξτε ιδιαίτερη προσοχή κατά την περιήγηση εντός ή γύρω από τα οικοδομήματα.

Λίγο πριν πέσει και το τελευταίο φώς του ήλιου, ανεβήκαμε και στην «Σπηλιά» των Σφαγμένων Μοναχών, που αποτελεί ουσιαστικά μία εντυπωσιακή βραχοσκεπή λίγα μόλις μέτρα πριν τον οικισμό της Κρυόβρυσης. Η παράδοση αναφέρει, ότι πολλοί μοναχοί μαζεύτηκαν στην περιοχή και κατοίκησαν στις βραχοσκεπές, μορφώνοντας παράλληλα τον τοπικό πληθυσμό κατά τα δύσκολα χρόνια της Οθωμανικής Κυριαρχίας. Λέγεται ότι οι Οθωμανοί, τιμώρησαν τους μοναχούς, καθώς τους συγκέντρωσαν στην εν λόγω σπηλιά, τους έσφαξαν και στη συνέχεια εξαφάνισαν τα σώματα τους για να μην γίνει αντιληπτό το έγκλημα τους. Μοναδικός μάρτυρας, το «αίμα» των καλόγερων. Πράγματι στο σημείο κατά την άνοδο στην βραχοσκεπή, εντοπίζεται ένα αδιάγνωστο μαύρο, σαν πίσσα υλικό, που παραπέμπει σε αίμα, ενισχύοντας έτσι τον τοπικό θρύλο.

Πώς να πάτε: Όλοι οι προορισμοί είναι εύκολα προσπελάσιμοι με αυτοκίνητο. Για όσους δεν έχουν καλή φυσική κατάσταση, η περιήγηση στη Σαγιάδα και στην Κρυόβρυση, είναι ιδανική. Για τους λάτρεις της περιπέτειας, η Λιόψη είναι πιο δύσκολη στην πρόσβαση, η οποία γίνεται από χωματόδρομο ή με πεζοπορία. Προτείνεται η διαδρομή στη Λιόψη να γίνεται από άτομα με καλύτερη φυσική κατάσταση. Κάποια σπίτια είναι ορατά από τον δρόμο, όμως η καρδιά του οικισμού και σίγουρα το αρχοντικό του Ντίνο Μπέη, χρειάζεται αυτοκίνητο 4 Χ 4 και γερά «πόδια». Για φαγητό και διαμονή προτείνεται σαφώς η Ηγουμενίτσα, καθώς όλοι οι προορισμοί είναι κοντά και οι επιλογές στην πόλη είναι περισσότερες.