Close

Destination

Μια ωραία διαδρομή στον Γράμμο πραγματοποιήσαμε στις 07-10-2023. Η πορεία μας ξεκίνησε από χωριό Αετομηλίτσα (παλιά ονομασία Δέντσικο – Ντένισκο, υψόμετρο 1450 μ.), περάσαμε από την δρακόλιμνη της Αετομηλίτσας (λίμνη «Γκρτσα»), την κορυφή Γκέσος (2165 μ.) και καταλήξαμε στην δεύτερη ψηλότερη κορυφή του βουνού, το «Περήφανο» (2444 μ.).


Η Αετομηλίτσα (παλαιότερα Δέντσικο – Ντένισκο και Γαλαταριά) ανήκει σήμερα στο νομό Ιωαννίνων, στην επαρχία Κονίτσης, στις νότιες πλαγιές του Γράμμου. Είναι το βορειότερο χωριό του νομού στα Ελληνοαλβανικά Σύνορα, και βρίσκεται σε υψόμετρο 1.430 μέτρων. Το όνομα Ντένισκο είναι σλάβικο και σημαίνει προσήλιο, που δηλώνει και το γεωγραφικό προσανατολισμό του χωριού. Το 1928 μετονομάστηκε σε Αετομηλίτσα (Αετός και Μηλιά). Είναι καθαρά κτηνοτροφικό χωριό και κατοικείται μόνο το καλοκαίρι, ενώ το χειμώνα οι οικογένειες των κτηνοτρόφων κατεβαίνουν με τα κοπάδια τους κυρίως στους νομούς της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας. Οι διάφορες διαδρομές που προσφέρει μέσα σε δάση ή η θέα πάνω σε κορυφογραμμές είναι πόλος έλξης για μεγάλο αριθμό ορειβατών, που καταφθάνουν σε κάθε εποχή του χρόνου, ακόμα και το χειμώνα.
Οι κάτοικοι του χωριού κατά την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα, δημιούργησαν ένοπλες ομάδες για την απελευθέρωση της Μακεδονίας, οι οποίες έλαβαν μέρος στον Μακεδονικό Αγώνα, και έτσι στη συνέχεια οι Αετομηλιτσιώτες βρέθηκαν διάσπαρτοι σε Έδεσσα, Φλώρινα, Σέρρες, αλλά και σε άλλες πόλεις και χωριά της Μακεδονίας. Στην Αετομηλίτσα είχε την έδρα της η κυβέρνηση του βουνού που είχε σχηματιστεί από τον ΔΣΕ την περίοδο του εμφυλίου πολέμου.

 


Η διαδρομή: Ξεκινώντας από το χωριό αρχικά ακολουθήσαμε τον χωματόδρομο που ανηφορίζει προς τον Γράμμο και την κορυφή «Γκέσος». Πολύ σύντομα, όταν συναντήσαμε την γέφυρα του «Άσπρου ποταμιού» και κατόπιν υποδείξεως ντόπιων, αφήσαμε τον χωματόδρομο και ακολουθήσαμε το ίχνος του μονοπατιού που είδαμε ότι ξεκινάει μετά την γέφυρα και ανηφορίζει παράλληλα προς το ρέμα.

 

 

Σύντομα μπήκαμε σε πυκνό δάσος με οξιές και πεύκα. Σε πολλά σημεία το μονοπάτι χανόταν από την έντονη βλάστηση, ενώ σε κάποια σημεία η σήμανση βοηθούσε και σε άλλα προκαλούσε έντονη σύγχυση και αποπροσανατολισμό. Δείξτε ιδιαίτερη προσοχή, καθώς δεν υπάρχει επαρκής σηματοδότηση γενικά. Ο πρώτος στόχος, η διάσχιση του δάσους μέχρι το «γυμνό»- υποαλπικό τοπίο. Στο σημείο δεν χάνεται το τηλεφωνικό σήμα, επομένως ο προσανατολισμός υποβοηθάτε από την χρήση χαρτών & gps.

 


Μετά το πυκνό αλλά πανέμορφο δάσος, αρχίσαμε και πάλι να ανηφορίζουμε την πλαγιά, στο αλπικό πια τοπίο. Πολύ σύντομα το μονοπάτι μας διασταυρώθηκε με τον χωματόδρομο που είχαμε συναντήσει στην αρχή της πορείας μας. Ο χωματόδρομος αυτός που ξεκινάει από την Αετομηλίτσα οδηγεί, περνώντας πάνω από την λίμνη «Γκρτσα», στο μνημείο του «Γκέσου». Η διαδρομή αυτή είναι αρκετά μεγαλύτερη σε μήκος όμως δεν είναι λίγες οι φορές που προτιμάτε έναντι του, ασαφές μονοπατιού.

 


Διανύσαμε πολύ λίγα μέτρα στον χωματόδρομο. Σύντομα τον εγκαταλείψαμε όταν είδαμε στην δεξιά του πλευρά να ξεκινάει ένα μονοπάτι και να ανηφορίζει και αυτό προς την κορυφή.
Η ανάβαση μας από εδώ και πέρα και ως την κορυφή «Γκέσος» έγινε πολύ πιο εύκολα αφού τώρα ο στόχος μας ήταν ορατός. Εκεί στην κορυφή βρίσκεται και το μνημείο που έστησε ο Στρατός για τα θύματα του την εποχή του εμφυλίου πολέμου και το εκκλησάκι της Παναγίας Γοργοεπηκόου σε υψόμετρο 2166 μέτρα. Ο Γράμμος μαζί με το Βίτσι αποτελούν τα δύο βουνά στα οποία έπεσε η αυλαία του εμφυλίου πολέμου. Αν και οι αντάρτες είχαν την βοήθεια της Αλβανίας και άλλων βαλκανικών χωρών, δεν μπόρεσαν να αντισταθούν στην αριθμητική υπεροχή του εθνικού στρατού. Σημαντικό ρόλο έπαιξε και η δύναμη πυρός του εθνικού στρατού μια που ήτανε εφοδιασμένος με όπλα τελευταίας τεχνολογίας, ενώ στις μάχες συμμετείχαν 87 αεροπλάνα τα οποία δεν άφηναν κανένα περιθώριο ξεκούρασης στους αντάρτες, οι οποίοι μετακινούνταν συνεχώς για να γλυτώσουν από τα πυρά. Με την καθοδήγηση των Αμερικάνων χρησιμοποιήθηκαν και βόμβες ναπάλμ οι οποίες επίσης προκάλεσαν πολλές απώλειες στους αντάρτες. Τελικά τα ξημερώματα τις 25ης Αυγούστου του 1949 ο εθνικός στρατός κατάφερε να διασπάσει την γραμμή άμυνας του ΔΣΕ και να βρεθεί στα μετόπισθεν του. Όσοι αντάρτες επέζησαν πέρασαν τα σύνορα προς την Αλβανία μετά από διαταγή του Πολιτικού Γραφείου του ΚΚΕ.

 


Κατά μήκος των κορυφογραμμών του Γράμμου σώζονται μέχρι και σήμερα αρκετά πέτρινα πολυβολεία και οχυρωματικά, για να μας θυμίζουν από τη μια τις ένδοξες μάχες του έπους του ’40, αλλά κι από την άλλη τις μαύρες σελίδες του εμφυλίου πολέμου.

 


Αφήσαμε τον «Γκέσο» και κινηθήκαμε για τον τελευταίο στόχο αυτής μας της πορείας την κορυφή «Περήφανο». Από τον «Γκέσο» ως και το «Περήφανο» η διαδρομή μας ήταν ομαλή. Το μονοπάτι πολύ βατό, ευδιάκριτο και χρειάστηκε περίπου 1 ώρα για να φτάσουμε στον τελικό μας στόχο. Η θέα καθ’ όλη τη διάρκεια του τμήματος αυτού της διαδρομής μας, και προς όλες τις κατευθύνσεις, ήταν εντυπωσιακή. Από ψηλά βλέπεις όλες τις σημαντικές κορυφές του Γράμμου: Τσούκα Πέτσικ, τις Αρένες, κορυφή Κιάφα κλπ.

 


Στην επιστροφή μας ακολουθήσαμε κατά ένα μέρος την παλιά διαδρομή, μέσω του αγροτικού δρόμου που οδηγεί από το μνημείο Πεσόντων πίσω στην Αετομηλίτσα. Αριστερά μας, και ορατή από το ύψωμα Γκέσος η αλπική λίμνη “Σκίρτσα” στα 1830 μέτρα, και η πιο κοντινή σε απόσταση από το χωριό Αετομηλίτσα, καθώς απέχει μόλις 1h πεζοπορία.

 

 

Τόσο η λίμνη “Σκίρτσα” όσο και η λίμνη Αρρένων ‘η “Μουτσιάρα” είναι προσβάσιμες με αυτοκίνητο τους καλοκαιρινούς μήνες. Η λίμνη Σκίρτσα είναι αρκετά καλά κρυμμένη μέσα στο ρέμα του «Άσπρου ποταμού». Αν και γενικώς η σήμανση στον Γράμμο θέλει βελτιώσεις, στην περίπτωση της λίμνης, υπάρχουν πολλά πλέον σημάδια για να την εντοπίσεις. Με την διάνοιξη του αγροτικού δρόμου, ο επισκέπτης είναι δυνατόν με αυτοκίνητο να φτάσει λίγα μόλις μέτρα από την λίμνη Σκίτσα και στο μνημείο πεσόντων του υψώματος Γκέσο. Αποτελεί μία γενικά καλή και μέτριας δυσκολίας πεζοπορική διαδρομή, συνολικής διάρκειας 7 ωρών.